8 MARCA Dzień Praw Kobiet
Dzień Kobiet obchodzony jest 8 marca na pamiątkę strajku robotnic jednej z nowojorskich fabryk w 1908 roku. Rozpoczęły one strajk domagając się godnych warunków pracy (w tym skrócenia dnia pracy), równego z mężczyznami wynagrodzenia oraz praw wyborczych. Były to czasy, kiedy kobieta nie była uważana za równą mężczyźnie, czyli za kogoś, kto potrafi realnie ocenić swoją sytuację, zadbać o siebie, nauczyć się czegoś tak dobrze, jak mężczyzna itd. Właściciel fabryki, chcąc ukryć fakt, że kobiety formułują postulaty i żądają równości oraz chcąc uniknąć skandalu, zamknął drzwi fabryki, w której wkrótce wybuchł pożar. Spłonęło w nim 129 kobiet.
Pierwsze uroczystości upamiętniające to wydarzenie odbyły się 28 lutego 1909. Wspominano wtedy ofiary i postulaty, o których realizację walczyły. W kolejnym roku Międzynarodówka Socjalistyczna ustaliła 8 marca Międzynarodowym Dniem Kobiet podkreślając konieczność walki o prawa kobiet i uznanie kobiet i mężczyzn za równych sobie. Jednocześnie takie kraje europejskie jak Szwajcaria, Austria, Niemcy oraz Dania, obchodząc święto kobiet podkreślały konieczność walki o prawo kobiet do głosowania i zajmowania stanowisk publicznych, prawa kobiet do pracy i szkoleń zawodowych oraz eliminacji dyskryminacji w miejscu pracy.
Izabela Jaruga-Nowacka
Była najbardziej aktywną polityczką o feministycznych poglądach. Walczyła o równość, o prawa człowieka – w tym prawa kobiet, prawa osób nieheteroseksualnych i innych grup dyskryminowanych/wykluczanych, o wolność światopoglądową państwa. Swoją energię i wiedzę, z ogromną determinacją, poświęcała zwłaszcza na przeciwdziałanie przemocy i dyskryminacji wobec kobiet. Była posłanką na Sejm RP II, IV, V i VI kadencji. Pełniła funkcję przewodniczącej Unii Pracy i Unii Lewicy, wicepremierki w rządzie Marka Belki i Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn. W 1991 roku uczestniczyła w akcji na rzecz referendum w sprawie karalności przerywania ciąży. W 1996 roku zaproponowała projekt ustawy liberalizujący przepisy o planowaniu rodziny, przerywaniu ciąży, ochronie płodu ludzkiego. Od 2005 roku współtworzyła i forsowała ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Pracowała nad ustawą o Rzeczniku ds. Przeciwdziałania Dyskryminacji. Brała udział w manifestacjach 8 marca i demonstracjach grup LGBT. Została uhonorowana m.in. nagrodą Tęczowego Lauru „za odwagę w głoszonych poglądach i wsparcie udzielane inicjatywom służącym przełamywaniu nietolerancji i ograniczoności społeczeństwa” oraz „Złotym telefonem” Niebieskiej Linii za działalność przeciwko przemocy wobec kobiet w rodzinie.
Śmierć Izabeli Jarugi-Nowackiej stanowi ogromną stratę dla nas, dla ruchu feministycznego i demokratycznego w Polsce. Nigdy o Niej nie zapomnimy.
Źródło: Kalendarz Praw Człowieka, Fundacja Autonomia, Kraków
